در مورد ساخت این مجموعه …

قبل از هر چیز باید اعتراف کنم که بهترین تفریح و سرگرمی برای من و خانواده ام گذراندن اوقاتی خوش در طبیعت و دیدن مناظر زیبا و بهره بردن از مواهب شگفت انگیزی است که خالق متعال در ابداع و خلق آنها اوج هنر و زیبائی را به کار برده است و این امر همواره الهام بخش تمام هنرمندان و ادیبان، دانشمندان و طبیعت دوستان و خلاصه تمام افراد بشر که به نحوی صاحب بصیرت و فکر و اندیشه اند می باشد و این، نه محدود به مکان و زمان و یا دورۀ خاصی است، بلکه در تمامی اعصار و اقطار اینگونه بوده است و خواهد بود.

یک روز پر نشاط، دل انگیز و مفرح به اتفاق خانواده، آنهم در دل طبیعت را تصور کنید همراه با وسایل طراحی، سه پایه و کاغذ و گیره و مداد و جعبه رنگ و دوربین شکاری و دوربین عکاسی و البته دیگر وسایل مورد نیاز برای صرف یک روز به دور از دغدغه و هیاهو همراه با توشۀ کافی و مهمتر از همه اینکه تمامی اعضای گروه پنج نفره هماهنگ و علاقمند، مترصد شکار سوژه ای مناسب جهت طراحی و ضبط آن در صفحه طراحی خود هستند، مشغول به کار می شویم. قرار ما این است که طراحی از پرنده با حفظ تناسبات و جزئیات، امتیاز بیشتری دارد. همچنین گرفتن عکس واضح از پرنده با فیگور و ژست زیبا نیز امتیاز بالائی دارد. برای این کار نخست موقعیت مناسب را با دوربین شکاری رصد کرده، پس از آن اقدام به  طراحی و عکسبرداری از سوژه مورد نظر نموده و سر اینکه این پرنده چه نام دارد و نام علمی آن چیست و یا از کدام رده، خانواده و راسته است بحث شروع می شود و به لحاظ اینکه فرزندان من در این زمینه مطالعات و تحقیقات فراوانی دارند خیلی زود به نتیجه می رسیم.

پس از امتیاز بندی و نقد و بررسی، خوشحال و سر حال نوبت پذیرائی و ناهار و نماز و سپس صرف چائی و میوه و کمی استراحت و بعد از آن کمی گشت و گذار دسته جمعی و گرفتن عکس و بالاخره آماده شدن برای برگشت به خانه، تا دیداری مجدد با طبیعت و رصد کردن سوژه ای دیگر و طرحی دیگر. در فرصتی مناسب طرحها و عکسها را بررسی کرده و با متن ها و تصاویر موجود در کتابها و دیگر منابع در دسترس، مقایسه می کنیم و جزئیات کامل هر پرنده را با دقت بیشتر مورد مطالعه قرار می دهیم و طرحهای مدادی متعددی از زوایای مختلف ترسیم کرده تا شکل و فرم پرنده مورد نظر کاملاٌ ملکۀ ذهن شود. پس از آن طرحهای منتخب را به مشورت و بررسی می گذاریم تا یکی از آن ها را که برای اجرا جهت پیوستن به مجموعۀ اطلس پرندگان ایران و خاورمیانه مناسب تر باشد، انتخاب کنیم.
لازم به ذکر است که فیگور و ژست هر پرنده از خصوصیات مهم گونه ای آن به شمار می رود و کمک شایانی در تشخیص و شناسائی آن می کند، لذا انتخاب طرح مناسب در بدو کار از اهمیت زیادی برخوردار است.پس از انتخاب فرم، مسئلۀ مهم دیگر، اندازه پرنده است. زیرا قرار است که پرندۀ ساخته شده دقیقاٌ برابر اندازۀ طبیعی باشد. در این مرحله اندازه های جزء به جزء را محاسبه و تعیین می کنیم.
بدین معنی که طول بدن، گردن، پا، منقار، دم، بال و خلاصه تمام فواصل لازم برای اجرای حجم مورد نظر را به دست آورده و یک آرماتورسیمی بر اساس اندازه های به دست آمده تهیه می کنیم. ضخامت سیمها متناسب با اندازۀ پرنده و اندازۀ پا ها انتخاب می شود. مرحلۀ بعد، اتصال دو عدد سیم فلزی به عنوان یک جفت پا در محل مشخص شده در طرح اولیه است. برای حفظ تعادل و ایستائی پرنده لازم است برآیند نیروهای وارده را دقیقاٌ محاسبه کرده، تا کاملا منطبق و در جهت این دو نقطه باشد. در حقیقت گرانیگاه وزن پرندۀ مورد نظر باید در محل پاها قرار گیرد تا تعادل و ایستائی پرنده با فیگوری که در طرح، منظور شده است حفظ گردد. زیرا قرار است که ایستائی هر پرنده روی پاهای خود و بدون تکیه دادن به شیئ دیگر باشد. دشواری کار بدین جهت است که در بیشتر اوقات گرانیگاه در نقطه ای خارج از محل پاها به دست می آید، در این صورت با سنگین و سبک کردن بخشی از روکشی که از یک نوع کامپوزیت بدست می آید و قرار است روی آرماتور تهیه شده، کشیده شود مرکز ثقل پرنده را به محل مورد نظر یعنی محل اتصال پاها هدایت می کنیم. با محاسبات استاتیک این کار دقیقتر صورت می گیرد. پس از آن وارد مرحلۀ بعدی می شویم که آن تهیۀ ماده ای مرکب (کامپوزیت مخصوص)، متشکل از یک نوع مادۀ حجم پر کن و نوعی رزین است که با چسبی محکم و پر دوام مخلوط می گردد، می باشد. همینطور که اشاره شد بسته به میزان وزن مخصوص کامپوزیت مورد نظر برای کشیدن روی آرماتور سیمی، مواد مورد استفاده به عنوان ماده حجم پرکن متفاوت می باشند. گاهی نیاز است برای حفظ تعادل در بعضی قسمتها از پودر فلزاتی چون آهن (برای سنگیتر شدن) و یا از پودر آلومینیوم، (مقداری سبکتر) و یا از پودر چوب (در غالب موارد) و یا مِل و غیره استفاده کنیم. در این جا این نکته لازم به یاد آوری است که آرماتور تهیه شده حتماً باید کمی لاغر تر از حجم پرندۀ طبیعی باشد تا مجالی برای کشیدن روکش و رسیدن به حجم و فرم مطلوب را داشته باشد. پس از گذشتن از این مرحله با دقت لازم حجم به دست آمده را با طرح اولیه مطابقت نموده و از نتیجۀ مطلوب آن کاملاٌ مطمئن می شویم. در مرحلۀ بعد حجم حاصل را با عایقی ضد آب آغشته نموده و پس از خشک شدن چشمها را کار گذاشته و در مرحلۀ پایانی قبل از رنگ، پرندۀ ساخته شده را بتونه کاری و پردازش نهائی نموده و پس از آن پرنده، آمادۀ رنگ زدن می گردد.


تا این مرحله هر آنچه گذشت، نیاز به یک سری اطلاعات فنی هنری، شناخت مواد و البته طراحی بود. اما در مرحلۀ بعد که مرحلۀ رنگ امیزی است نیاز به اطلاعات وسیع در امر پرنده شناسی است که در این قسمت علاوه بر مشاهدات و مطالعات شخصی از فرزندانم محمد و محمد جواد که علاوه بر تخصصهای مهندسی در رشته های خود، مطالعات زیاد و تحقیقات علمی شایانی در این زمینه به عمل آورده اند و اغلب در امر شناسائی و تشخیص انواع پرندگان خاور میانه توسط سازمانهای ذیربط مورد شور قرار می گیرند، کمک گرفته و حتی خود ایشان در بعضی موارد دست به کار رنگ آمیزی می شوند که دقت و شناخت آنها قابل تقدیر است.
قبل از اینکه رایانه ها خانگی شوند، کار ساخت و شناخت هر کدام از پرنده های این مجموعه بسیار سخت و دشوار بود اما خوشبختانه با داشتن رایانه هایی با پردازشگر قدرتمند و به فضل آشنا شدن با برنامه نویسی های مورد نیاز، کار ساخت و تکمیل این مجموعه تا اندازه ای راحت تر گشته است. چنانچه اکنون تعیین فاصله های جزء به جزء و تهیۀ آرماتور سیمی به کمک نرم افزاری که امکان سه بعدی ساختن اشکال مختلف را دارد صورت می گیرد و همچنین آنها را به شکل سیمی با اندازه های دل خواه ارائه می دهد و مقیاسهای آن را به واحدهای طولی مورد نظر تبدیل می کند. و یا اینکه جهت شناخت و کسب اطلاعات تخصصی در مورد پرندگان کمیاب و در حال انقراض اینترنت به ما کمک شایانی می کند. مهمتر از همه برای حفظ تعادل و تعیین وزن مخصوص کامپوزیت مورد استفاده از نرم افزاری استفاده می کنیم که در آن پس از طراحی حجم پرنده با کلیک بر روی هر نقطه به عنوان گرانیگاه، طیفی رنگی با سایه روشن ایجا د می شود که به ما نشان میدهد سطوح پر رنگ باید از مواد سنگین تر و سطوح کم رنگ باید از مواد سبک تر تهیه شوند.

کاظم پرستگاریکاظم پرستگاری
حواصیل شب - نابالغعکس: محمد جواد پرستگاری          حواصیل شب – نابالغ – اصفهان
آبچلیک خالدارآبچلیک خالدار – زاینده رود – اصفهان
آبچلیک خالدارآبچلیک خالدار – زاینده رود – اصفهان
طرح اولیه - آبچلیکطرح اولیه – آبچلیک
طرح مدادی - حواصیلطرح مدادی – حواصیل
شکل سیمی طرح رایانه ایشکل سیمی طرح رایانه ای
شکل سیمی طرح رایانه ایشکل سیمی طرح رایانه ای

کاظم پرستگاری
کاظم پرستگاری
محمد پرستگاری
محمد پرستگاری

 

 

هدیه خداوند :

از شما چه پنهان به فضل ممارست و تمرین زیاد و مداوم مرحله ای را در حال تجربه هستم که دیگر نیاز چندانی به محاسبات جزء به جزء و اندازه زدن های رایانه ای و به دست آوردن فرمولها و نقشه های آن چنانی نیستم. اکنون دیگر این مسئله برای چندمین بار برایم ثابت شده است که خداوند منان به کسانی که تمرین زیاد در هر کاری داشته باشند و توکل و پشتکار داشته باشند هدیه ویژه و جایزه ای ارزشمند موهبت می کند که به جز از طریق ممارست و تمرین از طریق دیگری دست یافتنی نیست. مثالهای زیادی در این زمینه می شود بیان کرد، از جمله راه رفتن کودک و هم چنین خواندن و نوشتن. یک مبتدی بعد از اینکه حروف الفبا را شناخت مدتی باید برای خواندن و نوشتن، این حروف را هجا کند، حرکت آن ها را دریابد، به محفوظات خود و آموزه های معلم بار ها و بار ها مراجعه کند تا شاید بتواند چند سطر بخواند و یا بنویسد که اغلب همراه با غلط های املائی نیز می باشد. اما بر اثر تمرین زیاد به مرحله ای می رسد که یک کتاب کامل را فقط با دیدن کلمات و بدون توجه به حروف، بدون هیچ وقفه ای می خواند و تمام موضوع آنرا درک می کند. و یا مراحل اولیۀ آموزش رانندگی را به یاد آورید و با وضعیت فعلی خود که راننده قابلی شده اید مقایسه کنید. حالا دیگر بدون تمرکز به تک تک آن فرامین صادره از طرف مربی با سرعت و بدون صرف انرژی خود را در انتهای مقصد می یابید. این تغییر وضعیت را اگر از هم تفریق کنید، حاصل آن همان چیزی می شود که من امروز بر اثر تمرین زیاد به دست آورده ام و آن چیزی به جز هدیه ای ارزشمند از جانب خداوند وهاب نمی تواند باشد… و این بارها و بارها خود من را شگفت زده کرده است. گویی دستانم مستقیماٌ از دیدگانم تبعیت می کنند و دیگر نیاز به صرف آن همه محاسبات فکری و هندسی نیست و جالب اینکه نتیجه کار دقیقتر و زیباتر هم به نظر می رسد.

کاظم پرستگاری

سازندۀ مجموعۀ اطلس پرندگان ایران و خاور میانه


The Birds of Iran and Middle East

درنای سفید سیبری – اطلس پرندگان ایران و خاور میانه

صفحه اصلی
صفحه اصلی
آلبوم تصاویر
آرشیو
آرشیو
تماس با ما
تماس با ما